İslamın əzəmətli bayramlarından biri də Müqəddəs Qurban bayramıdır. Hazırda bu mübarək bayramın gözəl günlərini yaşayırıq. Bu münasibətlə hər birinizi təbrik edir, Qurban bayramının əzəmət və mahiyyətini nəzərə alaraq, Müsəlman Birliyi Hərəkatının (MBH) mövzu ilə əlaqədar ilahiyyatçı Toğrul Nuriyev ilə müsahibəsini təqdim edirik:
- Qurban bayramı astanasındayıq. İslamın bu ritual əməlinin maddi və mənəvi tərəfləri barəsində qısa məlumat vermənizi istərdik.
- Qurban bayramı (Əydül-Əzha) İslam aləmində ən mühüm dini bayramlardan biridir. Bu bayram Həcc mövsümündə, Zilhiccə ayının 10-cu günü qeyd olunur və müsəlmanlar üçün həm maddi, həm də mənəvi baxımdan böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu bayramın maddi və mənəvi tərəflərini araşdırarkən bir sıra xüsusi faktorlara diqqət yetirmək lazımdır.
Maddi tərəfi: Qurban kəsilməsi ilə bir çox ehtiyac sahibi insana yardım edilir. Ət payları qohumlara, kasıblara və tanışlara verilməklə sosial həmrəylik gücləndirilir. Bu, İslamda zəkat və sədəqə ilə birgə ictimai rifahın təmin olunması yönündə mühüm addımdır.
Mənəvi tərəfi: Qurbanlıq insanın Allah qarşısındakı itaət və təslimiyyətini simvolizə edir. Qurban kəsməklə mömin, Allahın əmrinə boyun əydiyini, dünya malına olan bağlılığını qıraraq Rəbbinə yaxınlaşmaq istədiyini göstərir. Qurani-Kərimdə bu barədə belə buyurulur: "Onların ətləri və qanları Allaha çatmaz, lakin Ona sizin təqvanız çatır..." (əl-Həcc, 22/37)
Qurbanın mənəvi tərəfinin əsasını təşkil edən niyyət, ixlas və təslimiyyət, üç əsas faktor kimi dəyərləndirilməlidir.
- Qurbanlıq və Hz İbrahim (ə).
Allahın Hz İbrahimin (ə) seçimində xüsusi bir özəllik nədən ibarət idi?
- Qurbanlıq ibadətinin tarixi Həzrət İbrahim (ə) və oğlu İsmail (ə) ilə bağlı əhvalatla başlayır. Quranda bu hadisə belə nəql olunur: Həzrət İbrahim (ə) yuxuda Allahın ona oğlunu qurban etməsini əmr etdiyini görür. O, bu əmri tərəddüdsüz qəbul edir və oğluna bunu bildirir. İsmail (ə) də atasının bu əmrinə təslim olur və hər ikisi Allahın əmrinə itaət göstərirlər. Ancaq Allah-Təala bu imtahandan sonra, Həzrət İsmailin yerinə bir qoç göndərir və insan qurbanı yerinə heyvan kəsilməsini buyurur.
Bu hadisə Allah qarşısında təslimiyyətin, səmimi imanın və əmrə itaətin simvoluna çevrilmişdir. Həzrət İbrahimin bu sədaqəti qurban ibadətinin əsasında dayanır. Burada əsas məsələ nəfsin qurban edilərək Allahın əmrinə tərəddüdsüz itaət edilməsindən ibarətdir. Allahın həzrət İbrahimin seçimində xüsusi özəllik bu mühüm mesajı onun timsalında bəndələrinə çatdırmasıdır.
- Qurbanın ruhu, yoxsa ruhun qurbanı? Bu günün reallığında qurbanlıq xüsusi hansı nöqtəni diqqətdə saxlamalıdır?
- Qurban ibadəti yalnız heyvan kəsməkdən ibarət bir ritual deyil. Onun ruhunu dərk etmədən icra olunan hər bir forma, zamanla ruhun özü üçün qurban verilməsinə çevrilə bilər. Bu isə ibadətin mənəviyyatını itirməsi və boş bir adətə dönməsi deməkdir.
Qurbanın ruhu nədir?
Yuxarıda deyildiyi kimi, qurbanın ruhu – təslimiyyət, ixlas, Allah sevgisi və paylaşmaq kimi dəyərlərdə təcəssüm edir. Həzrət İbrahim və İsmailin misalında bu, açıq şəkildə görünür. Onlar malı, canı və bütün varlıqları ilə Allahın hökmünə təslim oldular. Qurban ibadəti də bu təslimiyyətin simvolik təcəssümüdür.
Bəs bu günün reallığında nə baş verir?
Bugünkü reallıqda bəzən qurbanın ruhu yox olur, ruhumuz isə formalara qurban verilir. Bəziləri üçün bu ibadət sadəcə "adət" halını alır: bahalı heyvan almaq, görüntü göstərmək, paylaşım etmək və s. Bu zaman məqsəd Allahın razılığı yox, ictimai görünüş və sosial təsir ola bilər. Halbuki qurban görünüşdə deyil, qəlbdə baş tutmalıdır. Əks halda, ixlas gedər, yerini riya və özünübəyənmə tutar.
Nələr diqqətdə saxlanmalıdır?
- Niyyətin saflığı: Qurban yalnız Allah üçün kəsilməlidir. Görünmək və ya ad-san üçün yox;
- Ehtiyac sahiblərinə çatdırmaq: Qurban əti paylaşmaq, cəmiyyətin zəif təbəqələrini sevindirmək üçündür;
- Təvazö və sadəlik: Bu ibadət göstərişlə deyil, səmimiyyətlə, ixlasla icra olunmalıdır;
- Simvolik qurbanlar: Təkcə heyvan kəsməklə deyil, nəfsin istəklərini də qurban verməklə Allahın əmrinə təslim olmalıyıq. Kin, təkəbbür, israf, biganəlik, əsasən bunları qurban vermək lazımdır.
Nəticə olaraq deyə bilərik ki, əgər qurban ibadətində ruh yoxdursa, o, canlı bir ibadət deyil. Qurban kəsərkən özümüzdən nəyisə Allaha fəda etdiyimizi hiss etməliyik. Əks halda, ruhumuzu ibadətin həqiqətinə deyil, formasına qurban vermiş olarıq.
Bayramınız mübarək.
Qurban bayramı və onun qurbanlığı, əzəmət və mahiyyəti
İslamın əzəmətli bayramlarından biri də Müqəddəs Qurban bayramıdır. Hazırda bu mübarək bayramın gözəl günlərini yaşayırıq. Bu münasibətlə hər birinizi təbrik edir, Qurban bayramının əzəmət və mahiyyətini nəzərə alaraq, Müsəlman Birliyi Hərəkatının (MBH) mövzu ilə əlaqədar ilahiyyatçı Toğrul Nuriyev ilə müsahibəsini təqdim edirik:
- Qurban bayramı astanasındayıq. İslamın bu ritual əməlinin maddi və mənəvi tərəfləri barəsində qısa məlumat vermənizi istərdik.
- Qurban bayramı (Əydül-Əzha) İslam aləmində ən mühüm dini bayramlardan biridir. Bu bayram Həcc mövsümündə, Zilhiccə ayının 10-cu günü qeyd olunur və müsəlmanlar üçün həm maddi, həm də mənəvi baxımdan böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu bayramın maddi və mənəvi tərəflərini araşdırarkən bir sıra xüsusi faktorlara diqqət yetirmək lazımdır.
Maddi tərəfi: Qurban kəsilməsi ilə bir çox ehtiyac sahibi insana yardım edilir. Ət payları qohumlara, kasıblara və tanışlara verilməklə sosial həmrəylik gücləndirilir. Bu, İslamda zəkat və sədəqə ilə birgə ictimai rifahın təmin olunması yönündə mühüm addımdır.
Mənəvi tərəfi: Qurbanlıq insanın Allah qarşısındakı itaət və təslimiyyətini simvolizə edir. Qurban kəsməklə mömin, Allahın əmrinə boyun əydiyini, dünya malına olan bağlılığını qıraraq Rəbbinə yaxınlaşmaq istədiyini göstərir. Qurani-Kərimdə bu barədə belə buyurulur: "Onların ətləri və qanları Allaha çatmaz, lakin Ona sizin təqvanız çatır..." (əl-Həcc, 22/37)
Qurbanın mənəvi tərəfinin əsasını təşkil edən niyyət, ixlas və təslimiyyət, üç əsas faktor kimi dəyərləndirilməlidir.
- Qurbanlıq və Hz İbrahim (ə).
Allahın Hz İbrahimin (ə) seçimində xüsusi bir özəllik nədən ibarət idi?
- Qurbanlıq ibadətinin tarixi Həzrət İbrahim (ə) və oğlu İsmail (ə) ilə bağlı əhvalatla başlayır. Quranda bu hadisə belə nəql olunur: Həzrət İbrahim (ə) yuxuda Allahın ona oğlunu qurban etməsini əmr etdiyini görür. O, bu əmri tərəddüdsüz qəbul edir və oğluna bunu bildirir. İsmail (ə) də atasının bu əmrinə təslim olur və hər ikisi Allahın əmrinə itaət göstərirlər. Ancaq Allah-Təala bu imtahandan sonra, Həzrət İsmailin yerinə bir qoç göndərir və insan qurbanı yerinə heyvan kəsilməsini buyurur.
Bu hadisə Allah qarşısında təslimiyyətin, səmimi imanın və əmrə itaətin simvoluna çevrilmişdir. Həzrət İbrahimin bu sədaqəti qurban ibadətinin əsasında dayanır. Burada əsas məsələ nəfsin qurban edilərək Allahın əmrinə tərəddüdsüz itaət edilməsindən ibarətdir. Allahın həzrət İbrahimin seçimində xüsusi özəllik bu mühüm mesajı onun timsalında bəndələrinə çatdırmasıdır.
- Qurbanın ruhu, yoxsa ruhun qurbanı? Bu günün reallığında qurbanlıq xüsusi hansı nöqtəni diqqətdə saxlamalıdır?
- Qurban ibadəti yalnız heyvan kəsməkdən ibarət bir ritual deyil. Onun ruhunu dərk etmədən icra olunan hər bir forma, zamanla ruhun özü üçün qurban verilməsinə çevrilə bilər. Bu isə ibadətin mənəviyyatını itirməsi və boş bir adətə dönməsi deməkdir.
Qurbanın ruhu nədir?
Yuxarıda deyildiyi kimi, qurbanın ruhu – təslimiyyət, ixlas, Allah sevgisi və paylaşmaq kimi dəyərlərdə təcəssüm edir. Həzrət İbrahim və İsmailin misalında bu, açıq şəkildə görünür. Onlar malı, canı və bütün varlıqları ilə Allahın hökmünə təslim oldular. Qurban ibadəti də bu təslimiyyətin simvolik təcəssümüdür.
Bəs bu günün reallığında nə baş verir?
Bugünkü reallıqda bəzən qurbanın ruhu yox olur, ruhumuz isə formalara qurban verilir. Bəziləri üçün bu ibadət sadəcə "adət" halını alır: bahalı heyvan almaq, görüntü göstərmək, paylaşım etmək və s. Bu zaman məqsəd Allahın razılığı yox, ictimai görünüş və sosial təsir ola bilər. Halbuki qurban görünüşdə deyil, qəlbdə baş tutmalıdır. Əks halda, ixlas gedər, yerini riya və özünübəyənmə tutar.
Nələr diqqətdə saxlanmalıdır?
- Niyyətin saflığı: Qurban yalnız Allah üçün kəsilməlidir. Görünmək və ya ad-san üçün yox;
- Ehtiyac sahiblərinə çatdırmaq: Qurban əti paylaşmaq, cəmiyyətin zəif təbəqələrini sevindirmək üçündür;
- Təvazö və sadəlik: Bu ibadət göstərişlə deyil, səmimiyyətlə, ixlasla icra olunmalıdır;
- Simvolik qurbanlar: Təkcə heyvan kəsməklə deyil, nəfsin istəklərini də qurban verməklə Allahın əmrinə təslim olmalıyıq. Kin, təkəbbür, israf, biganəlik, əsasən bunları qurban vermək lazımdır.
Nəticə olaraq deyə bilərik ki, əgər qurban ibadətində ruh yoxdursa, o, canlı bir ibadət deyil. Qurban kəsərkən özümüzdən nəyisə Allaha fəda etdiyimizi hiss etməliyik. Əks halda, ruhumuzu ibadətin həqiqətinə deyil, formasına qurban vermiş olarıq.
Bayramınız mübarək.