İsrailə qarşı mövqe Çilini ABŞ-a qarşı qoyub

Çili Qəzza müharibəsi səbəbilə Təl-Əvivdəki hərbi attaşelərini geri çəkdikdən sonra Tramp administrasiyasının bir sıra “cəza tədbirləri” nəzərdən keçirdiyi bildirilir.

“The Media Line”ın prezident Donald Tramp administrasiyasındakı mənbəyə istinadən verdiyi xəbərə görə, ABŞ Borik hökumətinin İsraillə münasibətlərinin pisləşməsinə cavab olaraq Çiliyə qarşı bir sıra cavab tədbirləri nəzərdən keçirir.

Bu xəbərdarlıq Çilinin İsrailin Qəzzada törətdiyi qırğınlara görə hərbi attaşelərini Təl-Əvivdən geri çəkməsindən sonra edilib.

Çili prezidentinin bazar günü yüksək səviyyəli “Cuenta Pública” çıxışında məsələyə toxunacağı gözlənilir ki, bu da tam diplomatik fasiləyə işarədir.

“Hər şeyin masada olduğunu” iddia edən Media Line, Vaşinqtonda nəzərdən keçirilən variantlara Çilinin ABŞ-ın Vizadan Müvəffəqiyyət Proqramından çıxarılması, Çili ixracına tariflərin artırılması, tələbə vizası müsahibələrinin dayandırılması və ABŞ-ın Santyaqodakı Konsulluğunun bağlanması kimi variantların olduğunu bildirir.

Çili hazırda Cənubi Amerikanın Cənub Konusunda Vizadan İmtina Proqramına daxil olan yeganə ölkədir.

Media Line başa düşür ki, ABŞ bu ilin əvvəlində İsraillə diplomatik münasibətləri kəsən Kolumbiya prezidenti Qustavo Petroya qarşı olduğu kimi “sərt tədbirlər” görməyə hazırdır.

ABŞ dövlət katibi Marko Rubio mayın 28-də İsrail Xarici İşlər Nazirliyinin təşkil etdiyi “Antisemitizmlə Mübarizə üzrə Beynəlxalq Konfrans”da deyib: “Birləşmiş Ştatlar yəhudi xalqının yanında olacaq”.

Rubio davam edib: “Bizim yəhudi icmasına qarşı nifrət yaymaq məqsədi ilə ABŞ-a gələn xarici vətəndaşlara qarşı sərt viza siyasətimiz var”.

Çərşənbə axşamı Çili Xarici İşlər və Müdafiə nazirlikləri birgə bəyanat yayaraq, ölkənin İsraildəki səfirliyindən ordu, müdafiə və hava attaşelərini geri çəkdiklərini elan ediblər. Qərar humanitar əsaslarla qəbul edilib, hökumət İsraili Qəzzada “qeyri-mütənasib və ayrıseçkilik etmədən” hərbi əməliyyatlar aparmaqda və mülki şəxslərə yardıma mane olmaqda ittiham edib.

2022-ci ildən vəzifədə olan prezident Qabriel Boric vəzifəyə gəldikdən sonra Çilini işğalçı İsrail rejimindən uzaqlaşdırmağa çalışıb. Vəzifəsinin ilk ilində onun hökuməti İsrail səfirinin akkreditasiyasını gecikdirdi və İsrail şirkətlərinin 2024-cü ildə FIDAE aviasiya sərgisində iştirakına mane olub. 2023-cü ilin noyabrında Çili Təl-Əvivdən səfirini geri çağırıb və bu vəzifəyə yeni təyinat olmayıb.

Çili mətbuatının məlumatına görə, Boric iyunun 2-də Konqresdə Kuenta Publikada milli olaraq yayımlanacaq çıxışında İsraillə diplomatik əlaqələrin tamamilə kəsildiyini elan edə bilər.

The Media Line-a görə, bu, hələ də "spekulyativ" olsa da, analitiklər belə bir addımın Çilinin xarici siyasətində "böyük istiqamət dəyişikliyi"ni təmsil edəcəyini söyləyirlər.

Bəzi Cənubi Amerika ölkələrinin son aylarda İrana yaxınlaşdığını iddia edən Media Line, "Məsələn, Boliviya Tehranla yeni silah müqavilələri imzaladığı bildirilən ölkələrdən biridir. Çilinin İsraillə əlaqələrini kəsməsi bu tendensiyanın daha da dərinləşməsinə və Qərb müttəfiqləri ilə münasibətlərinin gərginləşməsinə səbəb ola bilər" deyib.

Rəsmi açıqlamada Çili Xarici İşlər Nazirliyi ölkənin beynəlxalq humanitar hüquqa sadiqliyini bir daha təsdiqləyib və Qəzzaya humanitar yardımların maneəsiz daxil olmasına çağırıb.