Qlobal neft bazarları 2024-cü ildə ciddi problemlərlə üzləşəcək. Euronews dünyanın ən çox satılan əmtəəsi olan neftin proqnozunu araşdırıb
Yaxınlaşan tənəzzül, dünyanın əsas iqtisadiyyatlarında yavaşlamanın dərinləşməsi, Çindən gözləniləndən daha az xam neft tələbi və daha az hasilat 2024-cü ildə neft bazarları üçün müəyyənedici xüsusiyyətlər olacaq.
Əvvəlcə 2023-cü ildə xam neftin göstəricilərini ümumiləşdirək.
2023-cü ildə neft bazarları müəyyən xüsusiyyətlərlə müəyyən edilə bilər. Bunlardan ən mühümü OPEC+ (Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatı və onun müttəfiqləri) təşkilatının uzunmüddətli hasilatı azaltması idi. OPEC+ ümumilikdə qlobal neft tədarükünün 40 faizini təmin edir.
2023-cü ilin aprel ayında qrup, 2022-ci ilin oktyabr ayından əvvəl razılaşdıqları 2 milyon bareldən əlavə, gündəlik 1,65 milyon barel (mbpd) əlavə azalma elan etdi. Bu, təxminən 3,66 milyon barel azalmaya uyğundur ki, bu da qlobal neft tələbinin təxminən 3 faizini təşkil edir. Bazarlar bu inkişafa müsbət reaksiya verdi və neftin qiyməti qalxdı.
Bu tendensiya 2023-cü ilin iyun ayında OPEC-in faktiki lideri və dünyanın ən böyük 3 neft istehsalçısından biri olan Səudiyyə Ərəbistanının neft bazarlarının sabitliyini və tarazlığını dəstəkləmək üçün “gündə 1 barel əlavə ixtisar etmək” qərarına gəldikdə daha da sürətləndi. Neftin qiyməti 2023-cü ilin iyun ayından etibarən 25 faiz artaraq 97 dollara çatıb. Nəhayət, noyabr ayında OPEC+ kəsirlərin 2024-cü ilin birinci rübünə qədər uzadılması barədə razılığa gəlib.
Bundan əlavə, Çinin iqtisadi bərpasının ləngliyi neftin qiymətinin davamlı və əhəmiyyətli artımının qarşısını almaqda davam etdi. Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (IEA) gözləntilərinə görə, Avropa ölkələrində də iqtisadi yavaşlama qeydə alınıb. Məsələn, Almaniyada gündəlik neft tələbinin 2023-cü ilin sonuna kimi 90 min barel azalacağı gözlənilir. Bundan əlavə, ABŞ-da istehsal fəaliyyəti ardıcıl 13 ay ərzində azalıb.
Yaxın Şərqdəki müharibə neft qiymətlərinə məhdud təsir göstərdi.
Gələn il iqtisadi fəaliyyətlərin yavaşlaması və ABŞ-da hasilatın artması səbəbindən artıq təklifin olacağı gözlənilir ki, bu da son vaxtlar ən yüksək həddi 13,24 mbp/gün təşkil edir. Bundan əlavə, Braziliya, Qayana, Norveç və Kanada da bazarlara kifayət qədər neft tədarükü təmin edəcək. Bu həm də 2024-cü ildə neftin qiymətinin 100 dollara çatacağı sualına cavab verir. Bunun geosiyasi sarsıntı olmadan baş verməsi ehtimalı demək olar ki, sıfıra bərabərdir.
Son hesabatında vurğulandığı kimi, IEA gələn il qlobal neft tələbinin artacağını proqnozlaşdırır. Hesabatda qeyd olunub ki, 2024-cü ildə dünya neft istehlakı sutkada 1,1 barel artacaq və OPEC-ə daxil olmayan istehsalçıların hasilatı qlobal təchizata sutkada 1,2 barel töhfə verəcək. OPEC-in 2024-cü il üçün proqnozu BEA-nın proqnozlarından bir qədər fərqlidir və gündəlik 2,25 mbp artım proqnozlaşdırır.
Qiymət nöqteyi-nəzərindən texniki təhlil göstərir ki, qlobal tənəzzül zamanı WTI üçün 65 dollar və Brent markalı neft üçün 60 dollar dəyərində əhəmiyyətli dəstək var. Qlobal iqtisadiyyatın yavaşladığını anlayan Goldman Sachs Brent-i orta hesabla 80/81 dollar səviyyəsində görərək proqnozunu aşağı salıb. Bu proqnoz, 2024-cü ildə Brent neftinin bir barel üçün 82,57 dollar olduğunu görən IEA-nın proqnozu ilə eynidir. Barclays hələ də yüksək tərəfdədir və neftin 2024-cü ildə orta hesabla 93 dollar olduğunu görür, S&P Global isə 85 dolların daha uyğun olduğunu düşünür.
2024-cü ildə neft qiymətləri ilə bağlı proqnozu daha yaxşı başa düşmək üçün izləniləcək ən vacib tendensiya qlobal iqtisadiyyatın vəziyyətidir, çünki neft tələbi iqtisadi fəaliyyətlə sinonimdir.
OPEC+ hasilatı azaltdıqda, bu, bazarların həddən artıq tədarük edildiyi üçün deyil, qrup qlobal iqtisadiyyatda gələcək yavaşlamağı qabaqcadan görmək üçün kifayət qədər ağıllı olduğu üçün idi.
2024-cü ilə girdiyimiz zaman qlobal iqtisadi göstəricilər o qədər də güclü görünmür və yumşaq eniş proqnozlarına baxmayaraq, tənəzzül ehtimalı hələ də yüksəkdir. Nəticədə 2024-cü ildə neft qiymətlərinin aşağı düşmə potensialı yüksəliş potensialından daha çox olacaq.
Beynəlxalq neft qiymətləri istehlakçılara necə təsir edir?
Xam neft dünyanın ən strateji əhəmiyyətli əmtəəsidir. Neftin 4 mindən çox əlavə məhsulu var və onun qiyməti iqtisadiyyatın demək olar ki, bütün sahələrinə və həyatımızın hər sahəsinə təsir göstərir.
Neftin qiymətinin artması nəqliyyat xərclərini artırır, malların bahalaşmasına səbəb olur. O, həmçinin ümumi enerji qiymətlərini artırır və istehlakçıların alıcılıq qabiliyyətinə zərər vuran yüksək inflyasiyaya səbəb olur.
Avrosistem proqnozlarına görə, "neft qiymətlərinin 1 faiz artması orta müddətli dövrdə Avrozonada potensial hasilat səviyyəsinin təxminən -0,02% azalması deməkdir".
Qlobal iqtisadiyyatın 2024-cü ildəki neqativlərə baxmayaraq durğun olaraq qalması ehtimalı ilə əlaqədar olaraq, neft qiymətlərinin 2023-cü illə müqayisədə məhdud qalacağı və ya aşağıya doğru meyl edəcəyi gözlənilir. Bu, istehlakçılara rahat nəfəs verə bilər.
2024-cü ildə xam nefti qlobal bazarlarda nə gözləyir? Barel qiymətləri ilə bağlı proqnozlar hansılardır?
Qlobal neft bazarları 2024-cü ildə ciddi problemlərlə üzləşəcək. Euronews dünyanın ən çox satılan əmtəəsi olan neftin proqnozunu araşdırıb
Yaxınlaşan tənəzzül, dünyanın əsas iqtisadiyyatlarında yavaşlamanın dərinləşməsi, Çindən gözləniləndən daha az xam neft tələbi və daha az hasilat 2024-cü ildə neft bazarları üçün müəyyənedici xüsusiyyətlər olacaq.
Əvvəlcə 2023-cü ildə xam neftin göstəricilərini ümumiləşdirək.
2023-cü ildə neft bazarları müəyyən xüsusiyyətlərlə müəyyən edilə bilər. Bunlardan ən mühümü OPEC+ (Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatı və onun müttəfiqləri) təşkilatının uzunmüddətli hasilatı azaltması idi. OPEC+ ümumilikdə qlobal neft tədarükünün 40 faizini təmin edir.
2023-cü ilin aprel ayında qrup, 2022-ci ilin oktyabr ayından əvvəl razılaşdıqları 2 milyon bareldən əlavə, gündəlik 1,65 milyon barel (mbpd) əlavə azalma elan etdi. Bu, təxminən 3,66 milyon barel azalmaya uyğundur ki, bu da qlobal neft tələbinin təxminən 3 faizini təşkil edir. Bazarlar bu inkişafa müsbət reaksiya verdi və neftin qiyməti qalxdı.
Bu tendensiya 2023-cü ilin iyun ayında OPEC-in faktiki lideri və dünyanın ən böyük 3 neft istehsalçısından biri olan Səudiyyə Ərəbistanının neft bazarlarının sabitliyini və tarazlığını dəstəkləmək üçün “gündə 1 barel əlavə ixtisar etmək” qərarına gəldikdə daha da sürətləndi. Neftin qiyməti 2023-cü ilin iyun ayından etibarən 25 faiz artaraq 97 dollara çatıb. Nəhayət, noyabr ayında OPEC+ kəsirlərin 2024-cü ilin birinci rübünə qədər uzadılması barədə razılığa gəlib.
Bundan əlavə, Çinin iqtisadi bərpasının ləngliyi neftin qiymətinin davamlı və əhəmiyyətli artımının qarşısını almaqda davam etdi. Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (IEA) gözləntilərinə görə, Avropa ölkələrində də iqtisadi yavaşlama qeydə alınıb. Məsələn, Almaniyada gündəlik neft tələbinin 2023-cü ilin sonuna kimi 90 min barel azalacağı gözlənilir. Bundan əlavə, ABŞ-da istehsal fəaliyyəti ardıcıl 13 ay ərzində azalıb.
Yaxın Şərqdəki müharibə neft qiymətlərinə məhdud təsir göstərdi.
Gələn il iqtisadi fəaliyyətlərin yavaşlaması və ABŞ-da hasilatın artması səbəbindən artıq təklifin olacağı gözlənilir ki, bu da son vaxtlar ən yüksək həddi 13,24 mbp/gün təşkil edir. Bundan əlavə, Braziliya, Qayana, Norveç və Kanada da bazarlara kifayət qədər neft tədarükü təmin edəcək. Bu həm də 2024-cü ildə neftin qiymətinin 100 dollara çatacağı sualına cavab verir. Bunun geosiyasi sarsıntı olmadan baş verməsi ehtimalı demək olar ki, sıfıra bərabərdir.
Son hesabatında vurğulandığı kimi, IEA gələn il qlobal neft tələbinin artacağını proqnozlaşdırır. Hesabatda qeyd olunub ki, 2024-cü ildə dünya neft istehlakı sutkada 1,1 barel artacaq və OPEC-ə daxil olmayan istehsalçıların hasilatı qlobal təchizata sutkada 1,2 barel töhfə verəcək. OPEC-in 2024-cü il üçün proqnozu BEA-nın proqnozlarından bir qədər fərqlidir və gündəlik 2,25 mbp artım proqnozlaşdırır.
Qiymət nöqteyi-nəzərindən texniki təhlil göstərir ki, qlobal tənəzzül zamanı WTI üçün 65 dollar və Brent markalı neft üçün 60 dollar dəyərində əhəmiyyətli dəstək var. Qlobal iqtisadiyyatın yavaşladığını anlayan Goldman Sachs Brent-i orta hesabla 80/81 dollar səviyyəsində görərək proqnozunu aşağı salıb. Bu proqnoz, 2024-cü ildə Brent neftinin bir barel üçün 82,57 dollar olduğunu görən IEA-nın proqnozu ilə eynidir. Barclays hələ də yüksək tərəfdədir və neftin 2024-cü ildə orta hesabla 93 dollar olduğunu görür, S&P Global isə 85 dolların daha uyğun olduğunu düşünür.
2024-cü ildə neft qiymətləri ilə bağlı proqnozu daha yaxşı başa düşmək üçün izləniləcək ən vacib tendensiya qlobal iqtisadiyyatın vəziyyətidir, çünki neft tələbi iqtisadi fəaliyyətlə sinonimdir.
OPEC+ hasilatı azaltdıqda, bu, bazarların həddən artıq tədarük edildiyi üçün deyil, qrup qlobal iqtisadiyyatda gələcək yavaşlamağı qabaqcadan görmək üçün kifayət qədər ağıllı olduğu üçün idi.
2024-cü ilə girdiyimiz zaman qlobal iqtisadi göstəricilər o qədər də güclü görünmür və yumşaq eniş proqnozlarına baxmayaraq, tənəzzül ehtimalı hələ də yüksəkdir. Nəticədə 2024-cü ildə neft qiymətlərinin aşağı düşmə potensialı yüksəliş potensialından daha çox olacaq.
Beynəlxalq neft qiymətləri istehlakçılara necə təsir edir?
Xam neft dünyanın ən strateji əhəmiyyətli əmtəəsidir. Neftin 4 mindən çox əlavə məhsulu var və onun qiyməti iqtisadiyyatın demək olar ki, bütün sahələrinə və həyatımızın hər sahəsinə təsir göstərir.
Neftin qiymətinin artması nəqliyyat xərclərini artırır, malların bahalaşmasına səbəb olur. O, həmçinin ümumi enerji qiymətlərini artırır və istehlakçıların alıcılıq qabiliyyətinə zərər vuran yüksək inflyasiyaya səbəb olur.
Avrosistem proqnozlarına görə, "neft qiymətlərinin 1 faiz artması orta müddətli dövrdə Avrozonada potensial hasilat səviyyəsinin təxminən -0,02% azalması deməkdir".
Qlobal iqtisadiyyatın 2024-cü ildəki neqativlərə baxmayaraq durğun olaraq qalması ehtimalı ilə əlaqədar olaraq, neft qiymətlərinin 2023-cü illə müqayisədə məhdud qalacağı və ya aşağıya doğru meyl edəcəyi gözlənilir. Bu, istehlakçılara rahat nəfəs verə bilər.