İsraildə nazirlər və millət vəkillərinin iştirakı ilə “Qəzzanın yəhudi məskənlərinə açılması” konfransı baş tutub

“Məskunlaşma təhlükəsizlik və qələbə gətirir” mövzusunda keçirilən konfransda israilli ifrat sağçı iştirakçılar hökuməti işğal altındakı İordan çayının qərb sahili ilə yanaşı Qəzzada da yeni yəhudi qəsəbələri yaratmağa çağırıblar.

Qəzzanın müharibədən sonrakı gələcəyi müzakirə edilərkən, İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahunun koalisiya hökumətindən 12 nazir və 15 ifrat sağçı millət vəkili də daxil olmaqla minlərlə insan Qüdsdə konfrans üçün bir araya gəlib.

“Qəzzəyə Qayıdışın Təşviqi Konfransı”na qatılan izdiham hökuməti Qəzzada yəhudi məskənlərini yenidən açmağa çağırıb.

2005-ci ildə İsrail Qəzzada beynəlxalq hüquqa görə qeyri-qanuni hesab edilən 21 yəhudi yaşayış məntəqəsini boşaldıb və 38 illik işğala son qoyulub. Konfransda ifrat sağçı Milli Təhlükəsizlik Naziri İtamar Ben-Qvir səhnəyə çıxaraq Fələstinlilərin Qəzzadan köçünü təşviq etməyin vaxtı olduğunu bəyan edərkən, izdiham “terrorçulara ölüm” şüarları səsləndirib.

Salonda ehtiraslı çıxış edən Ben-Qvir Baş nazir Netanyahuya aşağıdakı ifadələrlə müraciət edib: "Hörmətli Baş nazir Benyamin Netanyahu, bu tribunadan sizə müraciət edirəm; Quş Katif və Şimali Samariyanın (Qərbi Şəriyənin şimalı) geri qaytarılmalı olduğunu başa düşmək üçün daha 19 il gözləmək ayıbdır. Cəsarətli rəhbərliyin məsuliyyəti cəsarətli qərarlar verin. İndi evə qayıtmağın vaxtıdır, "İndi İsrailə qayıtmağın vaxtıdır, indi (Qəzzə sakinlərinin) mühacirətini təşviq etməyin vaxtıdır), indi terrorçular üçün ölüm hökmünün qüvvəyə minməsi vaxtıdır, indi qazanmaq vaxtıdır”.

“Məskunlaşma təhlükəsizlik və qələbə gətirir” mövzusunda keçirilən konfransda iştirakçılar hökuməti işğal altındakı İordan çayının qərb sahilində, eləcə də Qəzzada yeni yəhudi qəsəbələri yaratmağa çağırıblar.

Baş nazir Netanyahu bildirib ki, bu cür görüşlər onun rəsmi siyasətini əks etdirmir və Qəzzanı nizamlama üçün yenidən açmaq planları yoxdur. Netanyahu bölgə ilə bağlı müharibədən sonrakı vizyonu ilə bağlı təfərrüatlar açıqlamayıb. Bununla belə, Baş nazir bəyan edir ki, İsrail Qəzzada yenidən daimi varlıq yaratmaq niyyətində olmasa da, bölgədə təhlükəsizlik nəzarətini bir müddət saxlayacaq.

Birləşmiş Ştatlar da daxil olmaqla beynəlxalq ictimaiyyət fələstinlilərin Qəzzadan çıxarılması cəhdinə qarşı çıxacağını bəyan edir. Bundan əlavə, beynəlxalq ictimaiyyət işğal olunmuş ərazilərdə məskunlaşmaları qanunsuz hesab edir.

Bu arada konfransın Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin (ICJ) “İsrail soyqırım aktlarının qarşısını almaq üçün tədbirlər görməlidir” qərarından iki gün sonraya təsadüf etməsi diqqət çəkib.

Son həftələrdə Netanyahu hökumətindəki ifrat sağçı nazirlər Qəzzanı işğal etmək, orada məskunlaşmaq və qəzzalıları zorla köçürmək çağırışlarını yüksək səslə səsləndirməyə başlayıblar.

 

Analitiklərin fikrincə, dünən axşam (28 yanvar) Şərqi Qüdsdə 12 israilli nazir və bir çox ifrat sağçı məskunlaşmaçının iştirakı ilə keçirilən konfransda bu diskurs daha da sürətlənib.

İsrail mətbuatının məlumatına görə, konfransı İtamar Ben-Qvirin rəhbərlik etdiyi ifrat sağçı “Yəhudi Gücü” Partiyasına bağlı “Nahala” hərəkatı təşkil edib. Salonun içindən paylaşılan videolarda milli təhlükəsizlik naziri Ben Qvir və maliyyə naziri Smotriçin konfransda qol-qola rəqs etdikləri əks olunub. Çıxışlar zamanı salonda olan fanatik məskunlaşmaların Qəzzada fələstinlilərin deportasiyasına çağıran şüarlar səsləndirdikləri müşahidə edilib.

Fələstin Administrasiyası "Qəzzəyə Qayıdışın Təşviqi Konfransı" adlı toplantını qınayıb və bildirib ki, bu, "İsrail hüququnun regionda sabitliyi pozmaq meyllərini əks etdirir".

Fələstin Xarici İşlər Nazirliyi ICJ-nin “İsraili Qəzzada soyqırımın qarşısını almağa çağıran” qərarına toxunaraq, “Qüdsdəki müstəmləkə toplantısı Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin qərarına açıq etiraz və zorakılığa yönəlmiş açıq təxribatdır.

Qəzzəyə nəzarət edən Həmas Qəzza zolağı və işğal altındakı İordan çayının qərb sahilində qeyri-qanuni məskunlaşmaların yenidən qurulmasını tələb edən konfransı İsrailin “etnik təmizləmə” niyyətini ortaya qoyan kimi qiymətləndirib. Sözügedən görüşlə bağlı HƏMAS-ın verdiyi yazılı açıqlamada, İsrailin Fələstin xalqına qarşı məcburi köçkünlük və etnik təmizləmə cinayəti törətmək niyyətini ortaya qoyduğu ifadə edilib.

Oktyabrın 7-də başlayan müharibə başa çatdıqdan sonra Qəzzanı kimin idarə edəcəyi pərdə arxasında müzakirə edilən ən qızğın mövzulardan biridir. ABŞ, bəzi Qərb ölkələri və region ölkələri Qəzzada müharibədən sonrakı vəziyyəti müzakirə edirlər. İsrailin beynəlxalq tərəfdaşları, xüsusən də Vaşinqton iki dövlət həllinin hər iki tərəf üçün təhlükəsizliyi təmin edəcək “yeganə yol” olduğunu vurğulayır. Ciddi siyasi təzyiqlərlə üzləşən Netanyahu hökumətinin gələcək üçün nəzərdə tutduqları ilə bağlı dəqiq plan təqdim etməyib.

Bazar günü keçirilən kəşfiyyat toplantısında ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin (MKİ) direktoru Bill Burns, İsrail kəşfiyyat təşkilatının Mossad rəhbəri David Barnea, Qətərin baş naziri Məhəmməd bin Əbdülrəhman əl Tani və Misir kəşfiyyatının rəhbəri Abbas Kamil bir araya gəlib. Görüşdə əsasən atəşkəs və israilli girovların azad edilməsi məsələsi müzakirə olunub.

İsrailin verdiyi (qeyri-rəsmi) bəyanatda, ciddi çatışmazlıqlara baxmayaraq, görüş "müsbət" və "konstruktiv" olaraq qiymətləndirilib. Lakin heç bir ölkədən rəsmi açıqlama verilməyib.

Görüşdən əvvəl Co Bayden administrasiyasının iki yüksək səviyyəli rəsmisi ABŞ danışıqlarının iki mərhələli razılaşma üzərində irəliləyiş əldə etdiyini və ilk 30 günlük mərhələdə qadınların, qocaların və yaralı girovların azad ediləcəyini bildirib. Razılaşma həmçinin İsrailin Qəzzaya daha çox humanitar yardımın daxil olmasına icazə verməsini nəzərdə tutur.