Avropa ölkələri İranla 2019-cu ildə qurulan ticarət mexanizmi olan INSTEX-i ləğv edib

ABŞ-ın İrana qarşı sanksiyalarına qarşı Almaniya, İngiltərə və Fransanın qurduğu ticarət mexanizmi olan INSTEX-in 10 Avropa ölkəsinin iştirakı ilə ləğv edilməsi qərara alınıb. Böyük Britaniya, Fransa və Almaniya İranla ticarəti davam etdirmək üçün 2019-cu ildə yaradılan özəl ödəniş şirkəti INSTEX ilə bağlı birgə bəyanat yayıb.

Açıqlamada INSTEX-in səhmdarları olan Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almaniya, Hollandiya, Norveç, İspaniya, İsveç və İngiltərənin şirkəti ləğv etmək qərarına gəldiyi bildirilib. INSTEX-in Avropa ilə İran arasında, xüsusilə dərman və qida kimi məhsullarda qanuni ticarəti asanlaşdırmaq üçün yaradıldığını xatırladaraq, 4 ildir Avropa ilə İran arasında ticarət fəaliyyətini asanlaşdırmağa çalışdığı bildirilib.

Bəyanatda İran sistematik şəkildə və siyasi səbəblərə görə INSTEX-in mandatını yerinə yetirməsinə mane olunduğu deyilir. İranın 2020-ci ildə Avropadan İrana tibbi ləvazimatlar ixracı üçün INSTEX ilə yalnız 1 əməliyyat həyata keçirməyə razılaşdığını xatırladaraq, İranın AB ölkələri, İngiltərə və Norveçlə müxtəlif əməliyyat təkliflərini davamlı və qəsdən blokladığı irəli sürülüb.

Açıqlamada İranın INSTEX şirkəti ilə əlaqə qurmaqda israr etmədiyinə diqqət çəkilərək, "Səhmdarlar INSTEX-i aktiv saxlamaq üçün artıq heç bir əsas olmadığı qənaətinə gəliblər." qiymətləndirmə aparılıb. INSTEX-in səhmdarlarının martın 9-da növbədənkənar ümumi yığıncaq keçirdikləri bildirilən açıqlamada bütün səhmdarların INSTEX-in ləğvinə səs verdiyi vurğulanıb.

Donald Trampın prezidentliyi dövründə ABŞ İranla nüvə sazişindən çıxıb və ölkəyə qarşı sanksiyaları bərpa etməyə başlayıb. Qərar qarşısında Avropa ölkələri Aİ investorlarını ABŞ-ın İrana tətbiq etdiyi sanksiyalardan qorumaq və bu ölkə ilə ticarət əlaqələrini davam etdirmək üçün İNSTEX adlı xüsusi ödəniş mexanizmi yaradıb.