Nyu-York dəniz səviyyəsinin yüksəlməsi və göydələnlərin ağırlığı ilə batımaqdadır

Son araşdırmalar üzə çıxarıb ki, "heç vaxt yatmayan şəhər" olan Nyu-York qlobal istiləşmənin təsiri və göydələnlərinin ağırlığı səbəbindən batmaqdadır. Araşdırma göstərir ki, ABŞ-ın Nyu-York şəhəri ildə orta hesabla 1-2 millimetr batır. ABŞ Geoloji Tədqiqat Xidmətindən Tom Parsonsun rəhbərlik etdiyi araşdırmaya görə, bəzi ərazilər digərlərindən iki dəfə tez batır.

Tədqiqatçılar “Earth's Future” jurnalında dərc olunan yeni araşdırmada “8,4 milyonluq sıx əhali Nyu-Yorkda müxtəlif dərəcəli daşqın riski altındadır” deyir.

Nyu-York şəhərinin ətrafında su 22-dən bəri 150 santimetr yüksəlib. Dəniz səviyyəsinin qalxması ilə batmanın artdığı anlaşıldı. Qlobal istiləşmə ilə əlaqədar buzlaqların əriməsi və dənizlərin genişlənməsi dəniz suyunun səviyyəsinin iki dəfə artmasına səbəb olur. Bundan əlavə, iqlim dəyişikliyi səbəbindən böyük daşqınlara səbəb olan fırtınaların daha tez-tez baş verəcəyi gözlənilir. 2012-ci ildə Nyu-Yorku vuran Sendi qasırğası nəticəsində bütün şəhərdə elektrik enerjisi kəsilərkən metrolar su altında qalmış və böyük dağıntılar yaşanmışdı. 2021-ci ildə İda qasırğasından sonra 40-dan çox insan boğularaq həlak olub. Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, iqlim böhranı dərinləşdikcə Nyu-Yorkun üzləşdiyi təhlükə digər sahil şəhərlərində də yaşanacaq.

Lakin bu tendensiya göydələnlər şəhəri olan Nyu York üçün daha böyükdür. Tədqiqatçıların hesablamalarına görə, Empire State Building və Chrysler Building kimi şəhərin simvolik strukturlarının ümumi çəkisi 700 milyon tondan artıqdır. Bu, təxminən 140 milyon felin çəkisinə uyğundur.

Bu böyük çəki şəhər döşəməsindəki müxtəlif materiallar qarışığını aşağı itələyir. Ən böyük tikililər bərk qayalar üzərində tikilsə də, qum və gil qarışığı üzərində tikilmiş tikililər də var. Bu, son buz dövründən sonra nəhəng buzlaqların geri çəkilməsinə torpağın reaksiyası nəticəsində ABŞ-ın şərq sahillərində təbii batmağa əlavə təsir göstərir: "Torpaq nə qədər yumşaq olarsa, binalar da bir o qədər sıxılır. Nyu Yorkda bu qədər böyük binalar tikmək səhv deyil, amma yadda saxlamalıyıq ki, orada tikdiyimiz hər şey zəmini bir az aşağı itələyir." deyib.

Parsons və komandası, duzlu suya davamlı olaraq məruz qalan poladın paslandığını və binaları zəiflətmək riskini nəzərə alaraq, Nyu Yorkda və digər sahil şəhərlərində planlaşdırmanın zəruriliyini vurğulayıb.