İqtisadi böhran səbəbindən bazar payını itirən və istehsal edə bilməyən Türkiyədəki fabriklər Misir, Tunis və Mərakeşə köçürülür. Təkcə bu il 160 tekstil müəssisəsi Misirə köçürülüb, mebel və digər əmək tələb edən sektorlar da eyni addımı atır.
Türkiyənin ixrac daşınmalarında davam edən azalma logistika sektorunu digər sahələrə yönəldib. Qlobal logistika nəhəngi DSV Turkey-in baş direktoru Ozan Önder, Türkiyənin artımının əsasən fabriklərin köçürülməsindən qaynaqlandığını bildirərək, "Bu, pul qazandığımız yeganə sahədir. Təkcə bu il 160 tekstil fabriki Misirə köçüb" deyib.
Önderin sözlərinə görə, Türkiyədə artan istehsal xərcləri şirkətləri Misir, Mərakeş və Tunis kimi daha ucuz ölkələrə yönəldir. DSV Turkey-in bu il təxminən 15 fabrik köçürməsini həyata keçirdiyi və köçürülən müəssisələrin 80 faizinin tekstil sektoruna aid olduğu bildirilir. "Ekonomi" qəzetində dərc olunan xəbərə görə, trend bununla məhdudlaşmır; mebel və digər əmək tələb edən sektorlar da buna uyğunlaşmağa başlayıb.
"İnegöldə işçi tapmaq mümkün deyil, amma Misirdə 100 dollara oyma ustası tapmaq olar."
Misirdə aşağı əmək xərclərinin müəyyənedici amil olduğunu bildirən Öndər dedi: "Misirdə 3 milyon əhali var və maaşlar 100 dollar civarındadır. İnegöldə 1700 dollara MDF kəsəcək CNC operatoru tapa bilmirik. Misirdə eyni işi 100 dollara görə görə biləcək bir çox ixtisaslı işçi var."
Öndər qeyd etdi ki, DSV-nin layihə şöbəsi bu köçürmə əməliyyatlarını başdan-ayağa idarə edir və əlavə etdi: "Sökülmə, daşınma və quraşdırma da daxil olmaqla hər addımı öz üzərimizə götürürük. 500 işçisi olan böyük bir fabrikin köçürülməsinin dəyəri 2-3 milyon dollardır və bu prosesdə təxminən 200 yük maşını istifadə olunur."
Misir-İtaliya marşrutu açılır, Banqladeşdə yeni marşrut
DSV Global, Türkiyə tekstil istehsalçılarının investisiyalarını dəstəkləmək üçün Misir və İtaliya arasında yeni Ro-Ro xətti açdı. Önder dedi: “İstehsal sürətlə xaricə doğru dəyişir, təkcə tekstildə deyil, həm də digər əmək tələb edən sektorlarda. Bəzi istehsalçılar istehsalının 85 faizini Banqladeşə köçürürlər”.
Önder həmçinin hava yük daşımalarında azalma olduğunu qeyd edərək dedi: “Hava yük daşımaları dövriyyəmizin 40 faizini təşkil edir. Türkiyədə 11 faiz bazar payımız var və son 10 ildə lider olmuşuq. Lakin şaxta səbəbindən təzə meyvə-tərəvəz daşınmaları azalıb”.
Önder bütün çətinliklərə baxmayaraq, Türkiyənin regional logistika mərkəzi kimi potensiala malik olduğunu vurğulayaraq dedi: “Biz Türkiyəni sevirik və investisiyalarımızı davam etdirəcəyik. Suriya və Ukrayna yenidən açıldıqda Türkiyə logistika sektoru üçün əla fürsət olacaq”.
DSV-nin Türkiyədə 250.000 kvadratmetrlik anbarı var. Şirkətin bu yaxınlarda Almaniyanın Schenker şirkətini satın alması bu tutumu 550.000 kvadratmetrə çatdırdı. Öndər bildirib ki, “Təkcə İstanbulda növbəti beş ildə 5 milyon kvadratmetr yeni anbar sahəsinə ehtiyac olacaq”.
Yeni bir qlobal logistika böhranı yaxınlaşır
Önderin sözlərinə görə, qlobal logistika sektoru 2008-ci ildəki böhrana bənzər bir böhrana doğru gedir:
“Pandemiya dövründə edilən böyük investisiyalar səbəbindən donanmaya yeni gəmilər daxil olmağa davam edir. 2025-ci ilin sonuna qədər tutum 100 faiz artsa da, qlobal ticarət cəmi 3 faiz artır. Bu, yeni tələb-tələb balanssızlığı yaradacaq”.
Yol nəqliyyatında da vəziyyət fərqli deyil. Öndər deyib: “Bütün yük maşını sahibləri pul itirirlər. Gəmilər Husi hücumları səbəbindən Ümid Burnunda üzürlər və tranzit müddəti uzadılıb. Qırmızı dəniz yenidən açıldıqda, gəmilərin 40 faizi ləğv edilə bilər”.
UTİKAD: "Ən böyük daralma tekstildədir"
Beynəlxalq Nəqliyyat və Logistika Xidməti Təminatçıları Assosiasiyasının (UTİKAD) rəhbərləri ixrac daşınmalarında ən böyük azalmanın tekstil sektorunda yaşandığını bildirərək, "Fabriklərin köçürülməsi sürətlə artır. Logistika xərcləri istehsal qədər artır və rəqabət qabiliyyətini zəiflədir" dedilər.
Misir istehsal üçün niyə cəlbedicidir?
TIRPORT-un təsisçi prezidenti Dr. Akın Arslan istehsal xərcləri fərqinin əsas səbəblərini belə ümumiləşdirdi:
"110 milyonluq gənc əhalisi, aşağı əmək xərcləri və əlverişli yaşayış şəraiti ilə Misir istehsal üçün cəlbedici bir mərkəzə çevrilib. Maaşlar 100 ilə 180 dollar arasında, kirayə haqqı isə 35 ilə 60 dollar arasındadır. Enerji qiymətləri Türkiyənin qiymətinin dörddə birini təşkil edir və xammal tədarükündə 30 faiz üstünlük var. Bu vəziyyət bir çox sektoru, xüsusən də tekstili Misirə yönəldir."
Türkiyənin fabrikləri yük maşınları ilə Misirə köçürülür
İqtisadi böhran səbəbindən bazar payını itirən və istehsal edə bilməyən Türkiyədəki fabriklər Misir, Tunis və Mərakeşə köçürülür. Təkcə bu il 160 tekstil müəssisəsi Misirə köçürülüb, mebel və digər əmək tələb edən sektorlar da eyni addımı atır.
Türkiyənin ixrac daşınmalarında davam edən azalma logistika sektorunu digər sahələrə yönəldib. Qlobal logistika nəhəngi DSV Turkey-in baş direktoru Ozan Önder, Türkiyənin artımının əsasən fabriklərin köçürülməsindən qaynaqlandığını bildirərək, "Bu, pul qazandığımız yeganə sahədir. Təkcə bu il 160 tekstil fabriki Misirə köçüb" deyib.
Önderin sözlərinə görə, Türkiyədə artan istehsal xərcləri şirkətləri Misir, Mərakeş və Tunis kimi daha ucuz ölkələrə yönəldir. DSV Turkey-in bu il təxminən 15 fabrik köçürməsini həyata keçirdiyi və köçürülən müəssisələrin 80 faizinin tekstil sektoruna aid olduğu bildirilir. "Ekonomi" qəzetində dərc olunan xəbərə görə, trend bununla məhdudlaşmır; mebel və digər əmək tələb edən sektorlar da buna uyğunlaşmağa başlayıb.
"İnegöldə işçi tapmaq mümkün deyil, amma Misirdə 100 dollara oyma ustası tapmaq olar."
Misirdə aşağı əmək xərclərinin müəyyənedici amil olduğunu bildirən Öndər dedi: "Misirdə 3 milyon əhali var və maaşlar 100 dollar civarındadır. İnegöldə 1700 dollara MDF kəsəcək CNC operatoru tapa bilmirik. Misirdə eyni işi 100 dollara görə görə biləcək bir çox ixtisaslı işçi var."
Öndər qeyd etdi ki, DSV-nin layihə şöbəsi bu köçürmə əməliyyatlarını başdan-ayağa idarə edir və əlavə etdi: "Sökülmə, daşınma və quraşdırma da daxil olmaqla hər addımı öz üzərimizə götürürük. 500 işçisi olan böyük bir fabrikin köçürülməsinin dəyəri 2-3 milyon dollardır və bu prosesdə təxminən 200 yük maşını istifadə olunur."
Misir-İtaliya marşrutu açılır, Banqladeşdə yeni marşrut
DSV Global, Türkiyə tekstil istehsalçılarının investisiyalarını dəstəkləmək üçün Misir və İtaliya arasında yeni Ro-Ro xətti açdı. Önder dedi: “İstehsal sürətlə xaricə doğru dəyişir, təkcə tekstildə deyil, həm də digər əmək tələb edən sektorlarda. Bəzi istehsalçılar istehsalının 85 faizini Banqladeşə köçürürlər”.
Önder həmçinin hava yük daşımalarında azalma olduğunu qeyd edərək dedi: “Hava yük daşımaları dövriyyəmizin 40 faizini təşkil edir. Türkiyədə 11 faiz bazar payımız var və son 10 ildə lider olmuşuq. Lakin şaxta səbəbindən təzə meyvə-tərəvəz daşınmaları azalıb”.
Önder bütün çətinliklərə baxmayaraq, Türkiyənin regional logistika mərkəzi kimi potensiala malik olduğunu vurğulayaraq dedi: “Biz Türkiyəni sevirik və investisiyalarımızı davam etdirəcəyik. Suriya və Ukrayna yenidən açıldıqda Türkiyə logistika sektoru üçün əla fürsət olacaq”.
DSV-nin Türkiyədə 250.000 kvadratmetrlik anbarı var. Şirkətin bu yaxınlarda Almaniyanın Schenker şirkətini satın alması bu tutumu 550.000 kvadratmetrə çatdırdı. Öndər bildirib ki, “Təkcə İstanbulda növbəti beş ildə 5 milyon kvadratmetr yeni anbar sahəsinə ehtiyac olacaq”.
Yeni bir qlobal logistika böhranı yaxınlaşır
Önderin sözlərinə görə, qlobal logistika sektoru 2008-ci ildəki böhrana bənzər bir böhrana doğru gedir:
“Pandemiya dövründə edilən böyük investisiyalar səbəbindən donanmaya yeni gəmilər daxil olmağa davam edir. 2025-ci ilin sonuna qədər tutum 100 faiz artsa da, qlobal ticarət cəmi 3 faiz artır. Bu, yeni tələb-tələb balanssızlığı yaradacaq”.
Yol nəqliyyatında da vəziyyət fərqli deyil. Öndər deyib: “Bütün yük maşını sahibləri pul itirirlər. Gəmilər Husi hücumları səbəbindən Ümid Burnunda üzürlər və tranzit müddəti uzadılıb. Qırmızı dəniz yenidən açıldıqda, gəmilərin 40 faizi ləğv edilə bilər”.
UTİKAD: "Ən böyük daralma tekstildədir"
Beynəlxalq Nəqliyyat və Logistika Xidməti Təminatçıları Assosiasiyasının (UTİKAD) rəhbərləri ixrac daşınmalarında ən böyük azalmanın tekstil sektorunda yaşandığını bildirərək, "Fabriklərin köçürülməsi sürətlə artır. Logistika xərcləri istehsal qədər artır və rəqabət qabiliyyətini zəiflədir" dedilər.
Misir istehsal üçün niyə cəlbedicidir?
TIRPORT-un təsisçi prezidenti Dr. Akın Arslan istehsal xərcləri fərqinin əsas səbəblərini belə ümumiləşdirdi:
"110 milyonluq gənc əhalisi, aşağı əmək xərcləri və əlverişli yaşayış şəraiti ilə Misir istehsal üçün cəlbedici bir mərkəzə çevrilib. Maaşlar 100 ilə 180 dollar arasında, kirayə haqqı isə 35 ilə 60 dollar arasındadır. Enerji qiymətləri Türkiyənin qiymətinin dörddə birini təşkil edir və xammal tədarükündə 30 faiz üstünlük var. Bu vəziyyət bir çox sektoru, xüsusən də tekstili Misirə yönəldir."