ABŞ prezidenti Donald Trampın BRİKS tərəfdaşlarına əlavə gömrük rüsumları tətbiq etmək hədələrini təhlil edən ekspertlər qeyd ediblər ki, bir çox ölkələr üçün BRİKS-ə qoşulmaq siyasi müstəqilliyin qorunması və birtərəfli sanksiyalardan qorunmaq deməkdir.
İranlı beynəlxalq məsələlər üzrə ekspert Samayi Mandegar Sputnik-ə bildirib ki, ABŞ prezidenti Donald Trampın BRİKS ilə əməkdaşlıq edəcək ölkələrə əlavə gömrük rüsumları tətbiq etməklə hədələməsi sadəcə iqtisadi reaksiya deyil, “Vaşinqtonun qlobal dollar nizamının dağılması ilə bağlı dərin narahatlığını əks etdirir”.
BRİKS ölkələrinin, xüsusən də Çin, Rusiya, Hindistan və Braziliyanın ticarətlərinin əhəmiyyətli bir hissəsini hazırda milli valyutalarla həyata keçirdiklərini qeyd edən Mandeqar Səudiyyə Ərəbistanının yuan müqabilində Çinə neft satma qərarının ABŞ-ın on illərdir maliyyə gücünün əsasını təşkil edən neft-dollar sisteminə ən böyük zərbələrdən biri olduğunu bildirib və sözlərini belə davam etdirib:
Belə olan halda Tramp təhdid və təzyiqlərlə BRİKS ölkələri arasında sürətlənən yaxınlaşmanı ləngitməyə çalışır. Lakin BRICS-in yumşaq gücü ritorikada deyil, Qərb mexanizmlərinə real alternativlər təklif etməkdədir. Yeni İnkişaf Bankından SWIFT-ə, müstəqil ödəniş sistemlərinə keçiddir. Bu alətlər inkişaf etməkdə olan ölkələrə BVF-nin sərt şərtləri və ya Qərbin siyasi təzyiqi olmadan maliyyə almağa və inkişaf etməyə imkan verir.
Bir çox ölkələr üçün BRİKS-ə qoşulmaq siyasi müstəqilliyin qorunması, iqtisadi tərəfdaşların şaxələndirilməsi, onların aktivlərinin müsadirəsi və birtərəfli sanksiyalardan qorunması deməkdir. Bu nöqteyi-nəzərdən Trampın təhdidinin nəinki heç bir çəkindirici təsiri yoxdur, həm də BRİKS-in artan təsirinin qəsdən təsdiqi kimi çıxış edir. Bu gün BRİKS artıq iqtisadi müəssisə deyil, dünya nizamını daha çoxqütblü və bərabərlikçi bir quruluşa doğru yenidən qiymətləndirmək üçün həlledici qüvvədir.
“Tramp BRİKS-i ABŞ hegemonluğu üçün təhlükə hesab edir”
Əfqan siyasi ekspert Seyid Bəkr Möhseni ABŞ prezidenti Donald Trampın BRİKS-in “antiamerikan” siyasətini dəstəkləyən ölkələrə əlavə 10% gömrük rüsumu tətbiq etməklə hədələməsini belə şərh edib:
Tramp administrasiyası BRİKS-i ABŞ hegemonluğu üçün təhlükə kimi gördüyünü göstərdi. Bu, ABŞ-da qalan yeganə rıçaqdır. Lakin uzunmüddətli perspektivdə bu, ABŞ-ın istədiyindən əks təsir göstərə və bu ölkələri yeni bazarlara girməyə sövq edə bilər.
BRİKS-in üzvlərini ABŞ və Qərbdən iqtisadi asılılıqdan xilas etmək potensialına malik olduğunu vurğulayan Musini əlavə edib: "Lakin öz resurslarına baxmayaraq, BRİKS hələ də lazım olduğu kimi öz iqtisadi mərkəzini yarada bilməyib. Bu məsələ birliyin gündəliyinə daxil edilməlidir".
Beynəlxalq ekspertlər Trampın BRİKS təhlükəsini qiymətləndirirlər
ABŞ prezidenti Donald Trampın BRİKS tərəfdaşlarına əlavə gömrük rüsumları tətbiq etmək hədələrini təhlil edən ekspertlər qeyd ediblər ki, bir çox ölkələr üçün BRİKS-ə qoşulmaq siyasi müstəqilliyin qorunması və birtərəfli sanksiyalardan qorunmaq deməkdir.
İranlı beynəlxalq məsələlər üzrə ekspert Samayi Mandegar Sputnik-ə bildirib ki, ABŞ prezidenti Donald Trampın BRİKS ilə əməkdaşlıq edəcək ölkələrə əlavə gömrük rüsumları tətbiq etməklə hədələməsi sadəcə iqtisadi reaksiya deyil, “Vaşinqtonun qlobal dollar nizamının dağılması ilə bağlı dərin narahatlığını əks etdirir”.
BRİKS ölkələrinin, xüsusən də Çin, Rusiya, Hindistan və Braziliyanın ticarətlərinin əhəmiyyətli bir hissəsini hazırda milli valyutalarla həyata keçirdiklərini qeyd edən Mandeqar Səudiyyə Ərəbistanının yuan müqabilində Çinə neft satma qərarının ABŞ-ın on illərdir maliyyə gücünün əsasını təşkil edən neft-dollar sisteminə ən böyük zərbələrdən biri olduğunu bildirib və sözlərini belə davam etdirib:
Belə olan halda Tramp təhdid və təzyiqlərlə BRİKS ölkələri arasında sürətlənən yaxınlaşmanı ləngitməyə çalışır. Lakin BRICS-in yumşaq gücü ritorikada deyil, Qərb mexanizmlərinə real alternativlər təklif etməkdədir. Yeni İnkişaf Bankından SWIFT-ə, müstəqil ödəniş sistemlərinə keçiddir. Bu alətlər inkişaf etməkdə olan ölkələrə BVF-nin sərt şərtləri və ya Qərbin siyasi təzyiqi olmadan maliyyə almağa və inkişaf etməyə imkan verir.
Bir çox ölkələr üçün BRİKS-ə qoşulmaq siyasi müstəqilliyin qorunması, iqtisadi tərəfdaşların şaxələndirilməsi, onların aktivlərinin müsadirəsi və birtərəfli sanksiyalardan qorunması deməkdir. Bu nöqteyi-nəzərdən Trampın təhdidinin nəinki heç bir çəkindirici təsiri yoxdur, həm də BRİKS-in artan təsirinin qəsdən təsdiqi kimi çıxış edir. Bu gün BRİKS artıq iqtisadi müəssisə deyil, dünya nizamını daha çoxqütblü və bərabərlikçi bir quruluşa doğru yenidən qiymətləndirmək üçün həlledici qüvvədir.
“Tramp BRİKS-i ABŞ hegemonluğu üçün təhlükə hesab edir”
Əfqan siyasi ekspert Seyid Bəkr Möhseni ABŞ prezidenti Donald Trampın BRİKS-in “antiamerikan” siyasətini dəstəkləyən ölkələrə əlavə 10% gömrük rüsumu tətbiq etməklə hədələməsini belə şərh edib:
Tramp administrasiyası BRİKS-i ABŞ hegemonluğu üçün təhlükə kimi gördüyünü göstərdi. Bu, ABŞ-da qalan yeganə rıçaqdır. Lakin uzunmüddətli perspektivdə bu, ABŞ-ın istədiyindən əks təsir göstərə və bu ölkələri yeni bazarlara girməyə sövq edə bilər.
BRİKS-in üzvlərini ABŞ və Qərbdən iqtisadi asılılıqdan xilas etmək potensialına malik olduğunu vurğulayan Musini əlavə edib: "Lakin öz resurslarına baxmayaraq, BRİKS hələ də lazım olduğu kimi öz iqtisadi mərkəzini yarada bilməyib. Bu məsələ birliyin gündəliyinə daxil edilməlidir".