Suriyada minlərlə əcnəbi yaraqlı məskunlaşıb

“The New York Times” Suriyadakı əcnəbi yaraqlıların yeni rejim tərəfindən orduya inteqrasiya olunduğunu, ABŞ-ın bu vəziyyətə “ehtiyatla” yanaşdığını, bəzi suriyalıların isə bu şəxslərin vətəndaşlıq almasına və ictimai həyatda iştirakına qarşı olduğunu bildirib.

“The New York Times”ın (NYT) məlumatına görə, Suriyada Bəşər Əsəd rejimini devirmək üçün “üsyançı” qruplarla birlikdə döyüşən minlərlə xarici yaraqlı müharibədən sonra ölkədə qalmağı planlaşdırır.

Yeni administrasiya bu insanları “inqilabın sadiq müttəfiqləri” kimi görsə də, ABŞ və bəzi suriyalıların bu vəziyyətdən narahat olduğu bildirilib.

2011-ci ildə başlayan və təxminən 14 il davam edən müharibə zamanı Misir, Rusiya, İraq və s. Minlərlə əcnəbi, xüsusən də ABŞ kimi ölkələrdən olan silahlılar müxtəlif qiyamçı qruplar, o cümlədən Əl-Qaidə ilə əlaqəli qruplarla cəbhə xəttində iştirak edirdi. Onların bəziləri Colani başçılıq etdiyi “Həyat Təhrir əş-Şam”a (HTŞ) qoşulub.

NYT bildirir ki, ABŞ administrasiyası bu xarici yaraqlılardan bəzilərinin İŞİD-lə əlaqəsi ola biləcəyindən “narahatdır” və HTŞ rejiminə onları ya deportasiya etməyi, ya da hökumət və ordu heyətindən uzaq tutmağı təklif edib.

Lakin xəbərə görə, yeni rejim bəzi xarici yaraqlıları orduya “inteqrasiya etməyə” başlayıb. NYT, bu inkişafın "həm daxili sabitlik, həm də xarici əlaqələr baxımından" müzakirələrə səbəb olduğunu bildirib və ABŞ-ın xüsusilə HTS-in Əl-Qaidə ilə keçmiş əlaqələri səbəbindən qrupu hələ də "terror təşkilatı" kimi tanıdığını iddia edib.

Xarici döyüşçülərdən bəziləri Suriyada evlənib ailə qurdular; NYT onların biznesə başlayaraq mülki həyata qədəm qoyduğunu bildirib və ölkələrinə dönəcəkləri təqdirdə həbs olunma riski səbəbindən Suriya vətəndaşlığı tələb etdiklərini qeyd edib. "İnqilaba sadiq qalan və qanuna hörmət edən döyüşçülərə vətəndaşlıq verilə bilər" Colani deyib.

Qəzetin yazdığına görə, bununla belə, Suriyada bəzi qruplar bu şəxslərin vətəndaşlıq alıb dövlət qurumlarında məskunlaşmasının əleyhinədir. Suriyalılar, xüsusən də müxtəlif məzhəb və etnik qruplardan olanlar bu döyüşçülərin dini və ideoloji yanaşmalarından narahatdırlar.

İnsan haqları təşkilatları bəzi əcnəbi döyüşçüləri məzhəblərarası zorakılıqda ittiham etsə də, yeni rejim bu iddialarla bağlı ictimaiyyətə açıqlama verməyib.

NYT-nin məlumatına görə, Amerika tərəfi son aylar məsələ ilə bağlı daha “çevik” mövqe nümayiş etdirir və “xarici döyüşçülərin harada yerləşdirildiyi ilə bağlı şəffaflıq” tələb edir. Bununla belə, sanksiyaların birdəfəlik aradan qaldırılmasının bu proseslə birbaşa bağlı olub-olmamasının “müəyyən olduğu” bildirilib.

“The New York Times” qəzetinə danışan yaraqlılar deyirlər ki, onlar indi ölkədə qalmaq və yeni nizamda iştirak etmək istəyirlər. Bəziləri isə keçmiş müharibə “təcrübələri”nə görə yeni yaradılmış orduda xidmət etməyə hazır olduqlarını bildirirlər.