“Euronews” Bakıda ofis açdı: bəs pərdəarxasında kimlər var?

17 noyabrda “Euronews” televiziya kanalının Bakı ofisi rəsmi açılış edib. Tədbirdə media nümayəndələri, diplomatlar və qonaqlar iştirak edib. “Euronews”un İdarə Heyətinin sədri Pedro Varqas David çıxışında qurumun Azərbaycana qarşı “həmişə balanslı mövqe sərgilədiyini” və buna görə müxtəlif təzyiqlərlə üzləşdiyini bildirib.

Sual açıq qalır: “Euronews” Azərbaycanda hansı şərtlərlə fəaliyyət göstərəcək?

Onun bu bəyanatı bir çox suallar doğurub. Çünki son iki ildə Azərbaycanın mətbuat mühitində ciddi məhdudiyyətlər tətbiq edilib.

 

Azərbaycanda medianın vəziyyəti: sərt məhdudiyyətlər fonunda açılan ofis

2023-cü ilin noyabrından başlayaraq ölkədə müstəqil mediaya qarşı təzyiqlər artıb. Son iki il ərzində: 30-a yaxın jurnalist həbs edilib, BBC, Reuters, Amerikanın Səsi, Bloomberg kimi aparıcı beynəlxalq media qurumlarının yerli ofisləri bağlanıb və ya çox məhdud akkreditasiya verilib, Abzas Media, Toplum TV, Meydan TV kimi platformalar ölkə daxilində faktiki fəaliyyət göstərə bilmir, əməkdaşları həbslərlə üzləşir.

Belə bir mühitdə “Euronews”un Bakıda ofis açması “kanalı kim idarə edir və bu qərarı kim verib?” sualını aktuallaşdırır.

 

“Euronews” kimə məxsusdur? Sahiblik strukturunun izi Macarıstana çıxır

1993-cü ildə yaradılmış “Euronews” uzun müddət müstəqil beynəlxalq xəbər kanalı kimi fəaliyyət göstərib. Lakin 2024-cü ildə rəhbərlik dəyişikliyi baş verib və kanalın yeni baş icraçı direktoru Klaus Ştrunz təyin olunub.

Ştrunz Almaniyanın “Bild” nəşrində sağçı mövqeləri ilə tanınır, miqrant əleyhdarı məqalələrlə diqqət çəkib, həmçinin İsrail tərəfdarı və Viktor Orbanla biznes əlaqələrində ittiham olunur. Politico yazır ki, Ştrunzun gətirilməsi ilə Orbanın “Euronews” üzərində təsir imkanları artıb.

Telekanalın əsas sahiblik strukturu daha problematik görünür. “Euronews”un əsas paylarına Alpak Capital adlı investisiya şirkəti nəzarət edir. Araşdırmalara görə: Alpak Capital Macarıstanın baş naziri Viktor Orbanın biznes dairələri ilə sıx bağlıdır;

Fransanın Le Monde nəşri Pedro Varqasın 2022-ci ildə telekanalı “şübhəli əməliyyatlarla Orbanla əlaqəli dairələrə satdığını” yazmışdı.

Bu iddialar “Euronews”un redaksiya müstəqilliyinin ciddi şəkildə zəiflədiyini göstərir.

 

“Euronews”un Azərbaycana münasibəti: tərif dolu reportajlar və tənqidlər

Son illərdə “Euronews” Azərbaycana dair təqdim etdiyi reportajlarda: ölkənin təbiətini, neft gəlirlərini, iqtisadi inkişafı tərifləyən süjetlər hazırlayıb. Bu materiallar jurnalistlər tərəfindən “PR xarakterli” və “kritik yanaşmadan məhrum” kimi qiymətləndirilib.

 

Pedro Varqasın Bakı ofisinin açılışında “Azərbaycanla bağlı balanslı mövqe” bəyanatı da məhz bu fonda tənqid olunub. Çünki ölkədə media azadlığı vəziyyəti daha da pisləşib: RSF indeksində Azərbaycan dünyada son yerlərdədir.

Sual açıq qalır: “Euronews” Azərbaycanda hansı şərtlərlə fəaliyyət göstərəcək?

Hazırkı media mühiti göstərir ki: müstəqil media qurumları ölkədən çıxarılır, kritik jurnalistika məhdudlaşdırılır, xarici media üzərinə məhdud akkreditasiya və nəzarət qoyulur.

Bu şəraitdə, Politico-nun “brutal dəyişikliklər” adlandırdığı transformasiya yaşayan “Euronews”un Azərbaycanda nə dərəcədə müstəqil fəaliyyət göstərə biləcəyi böyük sual altındadır.

Kanalın Macarıstanın sağçı siyasi elitası ilə əlaqələri, Avropa tənqidçilərinin iddiaları və Azərbaycanın media mühiti birlikdə götürüldükdə, “Euronews”un Bakıda açdığı ofisin necə fəaliyyət göstərəcəyi hələlik qeyri-müəyyəndir.