Danışıqlar günü gərginlik pik həddə çatır: Çin ABŞ-ın çip təhqiqatına başlayıb

Bu gün Madriddə kritik ticarət danışıqları başlamazdan əvvəl Pekin cavab addımı atıb. ABŞ-ın 23 Çin şirkətini sanksiya siyahısına əlavə etməsinə cavab olaraq Çin ABŞ-ın çip istehsalçılarına qarşı "dempinq" və "ayrı-seçkilik" iddiası ilə iki böyük araşdırmaya başladığını elan edib.

Çin və ABŞ arasında kritik iqtisadi və ticarət danışıqlarının başlamasına saatlar qalmış Pekin ABŞ-dan idxal edilən “analoq çip” məhsullarına qarşı antidempinq təhqiqatına başlanıldığını və “ayrı-seçkiliyə” görə Çin yarımkeçirici şirkətlərinə qarşı ABŞ-ın tətbiqi ilə bağlı təhqiqatın başladığını elan edib. Bu addım Vaşinqtonun bu yaxınlarda ixraca nəzarət siyahısına 23 Çin şirkətini əlavə etməsindən sonra atılıb.

Çinin Ticarət Nazirliyi ABŞ-la ticarət gərginliyini artıra biləcək iki mühüm addım olan ABŞ-ın yarımkeçirici məhsulları ilə bağlı hərtərəfli araşdırmalara başlayıb. Sentyabrın 14-də Madriddə başlayacaq iki ölkə nümayəndə heyətləri arasında iqtisadi və ticarət danışıqlarının yeni raundu öncəsi qəbul edilən qərarların vaxtı diqqətəlayiq hesab edilib.

 

ABŞ analoq çip idxalına dair dempinq araşdırması

Nazirliyin ilkin bəyanatında ABŞ-dan idxal edilən “analoq çiplər” kimi tanınan xətti inteqral sxem məhsullarına qarşı antidempinq araşdırmasına başlanıldığı elan edilib. İstintaq yerli sənaye adından Ciangsu İl Yarımkeçirici İstehsalçıları Assosiasiyası tərəfindən verilən rəsmi şikayət əsasında aparılıb.

Bəyanatda istintaqı dəstəkləyən məlumatlar da paylaşılıb. ABŞ-ın Çinə analoq çip ixracının 2022-2024-cü illər arasında həcmdə yüzdə 37 artdığını, lakin eyni dövrdə məhsul qiymətlərinin nəzərəçarpacaq dərəcədə 57 faiz azaldığını bildirdi. Bu vəziyyətin Çinli yerli istehsalçıların satış qiymətlərinə ciddi təzyiq göstərdiyi və yerli sənayenin istehsal və əməliyyat fəaliyyətinə zərər verdiyi vurğulanıb. Nazirlik araşdırmanın qanuni prosedurlara uyğun, obyektiv və qərəzsiz aparılacağını vurğulayıb.

 

ABŞ-a qarşı hərtərəfli “ayrı-seçkilik” təhqiqatı və əks tədbir siqnalı

İkinci elanda Ticarət Nazirliyi, həmçinin Çindən idxal edilən yarımkeçirici məhsullarla bağlı ABŞ-ın təcrübələrinə dair daha geniş “ayrı-seçkilik” təhqiqatının başlandığını elan etdi. Bu araşdırma ABŞ-ın 2018-ci ildən bəri Çinin yerli çip sənayesinə qarşı başlatdığı araşdırmalar və sanksiyalar nəticəsində Çin şirkətlərinin ayrı-seçkiliyə məruz qalıb-qalmadığını araşdıracaq.

İlkin olaraq üç ay davam edəcək istintaq, lazım gələrsə, eyni müddətə bir ilə qədər uzadıla bilər. Çin Xarici Ticarət Qanununun 7-ci maddəsinin bu təhqiqat üçün hüquqi əsas kimi göstərilməsi Pekinin potensial hərəkətlərinin əhəmiyyətli siqnalı kimi qiymətləndirilib. Müvafiq maddə istənilən ölkəyə Çinə qarşı ayrı-seçkilik yaradan qadağalara, məhdudiyyətlərə və tətbiqlərə “əks tədbirlər”lə cavab verməyə imkan verir.

Pekinin ikili araşdırması Vaşinqton administrasiyasının sentyabrın 12-də atdığı addımdan sonra baş verir. ABŞ Ticarət Departamentinin Sənaye və Təhlükəsizlik Bürosu (BIS) “milli təhlükəsizliyə və xarici siyasət maraqlarına zidd fəaliyyətlərə” əsaslanaraq, 23-ü Çin şirkəti də daxil olmaqla 32 şirkəti “xüsusi lisenziyaya tabe olan qurumlar” siyahısına əlavə edib. Siyahıda yer alan Çin şirkətləri yarımkeçiricilər, biotexnologiya, aerokosmik və logistika kimi strateji sektorlarda xüsusilə fəal idilər.